Сандар жана фактылар. Эл аралык балдарды коргоо күнү

Басылмалардын датасы: 01.06.2025


Эл аралык балдарды коргоо күнү жай мезгилинин биринчи күнүнө – 1-июнга туш келип, дүйнө жүзү боюнча 1950-жылдан бери белгиленип келет. Бул күн балдардын укуктарын, өмүрүн жана ден соолугун коргоо зарылдыгын коомго эскертүүнү максат кылат.
 
2025-жылдын башына карата Кыргыз Республикасында 18 жашка чейинки курактагы 2 млн 715 миң бала жашаган. Алардын ичинен жарымынан көбүн – 51,4% – эркек балдар түздү. Ал эми 2024-жылдын башына салыштырмалуу балдардын саны 23 миң балага же 0,9%га көбөйгөн.
 
Үстүбүздөгү жылдын башында балдардын жалпы санынын ичинен жаш курактары боюнча бөлүнүшү төмөндөгүдөй:
 
  • 7 жашка чейинки балдар – 39% же 1 млн 75 миң адам;

  • 7-14 жаштагы балдар – 46% же 1 млн 239 миң адам;

  • 15-17 жаштагы өспүрүмдөр – 15%, бул 402 миң адамды түзөт.

Балдардын басымдуу көпчүлүгү – 63,6% – айыл жергесинде жашашат.

2024-жылы 140 миңден ашык бала төрөлгөн, алардын ичинен дээрлик 73 миңи эркек балдар жана 67 миңден ашыгы кыздар , башкача айтканда, кыздарга караганда балдар көбүрөөк төрөлгөн. 

Төрөлгөн балдардын ичинен катталган никеде турбаган энелерден төрөлгөндөрдүн үлүшү 6%дан ашкан. Бул көрсөткүч акыркы жылдары мусулмандардын салтына ылайык никелешүүнүн кеңири жайылышы менен түшүндүрүлөт. Юридикалык никеден тышкары төрөлгөн балдардын жарым-жартылай бөлүгүнүн иш жүзүндө атасы да, энеси да бар. Бирок бул балдардын:

  • 98%га жакыны энелердин арызы боюнча гана катталса,

  • 2%дан ашыгы ата-энесинин биргелешкен арызы менен катталган.

Бул болсо айрым балдар үй-бүлөдө атасыз чоңоюшу мүмкүн экенин көрсөтөт.

Өлкөдө жугуштуу оорулардын алдын алуу үчүн эмдөө иш-чаралары жүргүзүлүп келет. Мында, 2024-жылы:

  • 1 жашка чейинки балдардын 92,2%ы кургак учукка каршы эмделген;

  • 85,1%ы көк жөтөл, дифтерия жана столбнякка каршы эмделгендердин санын түзгөн.

Жалпысынан 2024-жылдын аягына карата республиканын аймагында 2 миңге жакын мектепке чейинки билим берүү уюмдары болгон, аларда балдардын саны 257 миңден ашык адамды түзгөн.

2024 - жылы, мектепке чейинки билим берүү уюмдарында орундарга жүктөм боюнча:

  • Шаар жерлеринде 100 орунга 124 бала туура келсе,

  • Айыл жерлеринде 100 орунга 105 бала туура келген.

2024/2025-окуу жылынын башталышына карата республикада жалпы орто билим берүүнүн 2 394 күндүзгү уюму иштеген, анда 1,5 млн. бала окуган.  Ошол эле учурда:

  • 59%дан ашыгы биринчи сменада,

  • 38%дан ашыгы экинчи сменада.


Акыркы жаңылоо: 01.06.2025, 10:26